انواع تمکین
تمکین در قانون به دو نوع تقسیم میشود . ۱- تمکین عام . ۲- تمکین خاص

۱- تمکین عام
بر اساس ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی ، زن در زندگی مشترک ، باید از شوهر خویش اطاعت کند زیرا بر اساس این ماده قانونی ریاست خانواده با شوهر میباشد. یک نکته دیگر که درمورد تمکین عام وجود دارد این است که زن مطابق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی ، باید در منزلی زندگی کند که شوهر او ، آن را تعیین کرده است مگر آن که در عقد نکاح ، تعیین منزل ، به عهده زن واگذار کرده باشد . البته یک نکته ای که ما باید متوجه آن باشیم ، این است که آن منزل باید متناسب با شخصیت زن باشد .

۲- تمکین خاص
منظور از تمکین خاص آن است که در زندگی مشترک، هریک از زوجین موظف به بر قراری رابطه زناشویی و جنسی در حد متعارف نسبت بهم دیگر میباشند. ولی عرفآ تمکین خاص به معنی اطاعت زن از مرد در انجام مسائل جنسی در حد متعارف میباشد.

حال اگر زوجین در انجام وظیفه زناشویی خودداری نمایند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر هرکدام از زوجین، بر اساس وظایفی که در زندگی مشترک باید انجام دهند، کوتاهی کنند یا به عدم انجام وظایف ذکر شده اقدام کنند، عدم تمکین صورت گرفته است که در اصطلاح حقوقی این عمل نشوز نام دارد.

نشوز یا عدم تمکین چیست؟
در اصطلاح حقوقی نشوز به معنی عدم انجام وظایف زناشویی از جانب زن و مرد گفته می شود. به مردی که آن وظایف را انجام ندهد در اصطلاح میگویند ناشز و به زنی که از انجام این وظیفه خودداری کند میگویند ناشزه.

در چه مواردی عدم تمکین زوجه اثبات میشود ؟
اگر زن ، بدون هیچ دلیل موجهی اقدام به ترک منزل شوهر بکند و حتی در خانه والدین خویش سکونت بکند که زوج باید ب دادخواست تمکین به این مورد رسیدگی کند و در صورتی که زوجه نسبت به تمکین بعد از حکم دادگاه اعتنایی نکند، حکم عدم تمکین زوجه ( نشوز زوجه ) صادر میگردد.

تبعات عدم تمکین زن چیست :
۱) در زمان امضا دفترچه نکاحیه زوج بندی را به نام تصنیف دارایی امضا میکند، یعنی در زمان طلاق دادگاه میتواند از اموالی که بعد از ازدواج زوج به دست آورده است را تا نصف آن را به نام زوجه انتقال دهد ولیکن در صورتی که حکم نشوز صادر گردد زوجه از این امر محروم میگررد .

۲) در صورتی که نشوز زنی صادر گردد به این منظور میباشد که وظایف زناشویی خود را نسبت به همسرش انجام نداده است و طبق قانون هنگامی که زنی در زندگی مشترک وظایفی را که برعهده دارد در مقابل شوهر انجام ندهد ، مجاز به دریافت نفقه نمی باشد.

در چه مواردی عدم تمکین زوج اثبات میشود ؟
۱- زمانی که مرد بیماری های مقاربتی را دارا باشد. در این صورت زن می‌تواند از تمکین خودداری کند (از نوع خاص) که منظور از بیماری مقاربتی، بیماری در اندام جنسی است.

۲- عدم پرداخت نفقه و همچنین ترک زندگی.

۳ – در صورتی که مرد ، آسیب های جسمانی یا ضررهای مالی یا بوجود آوردن مسائلی که باعث شود آبروی زن در معرض خطر قرار بگیرد ،زن می‌تواند ترک منزل کند و بر اساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی ، نفقه بر عهده مرد خواهد بود. برای زن.

در صورت اثبات نشوز زن، مرد میتواند به ازدواج مجدد روی آورد؟
در صورتی که مرد بتواند عدم تمکین زن را اثبات نماید، پس از تقدیم دادخواست به دادگاه، میتواند درخواست ازدواج مجدد کرده و باکسب اجازه از دادگاه، به ازدواج مجدد اقدام کند و هم چنین میتواند نفقه را هم پرداخت ننماید .

نفقه چیست ؟
مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ، منظور از نفقه ، نیازهای روزمره زندگی مثل مسکن، لباس ، منزل و همچنین اثاث منزل ، هزینه های درمان ، خدمتکار. در اصل منظور از کلمه خدمتکار در این مطلب ، زمانی است که زن بر اساس مریضی یا عادت داشتن به وجود خدمتکار ، به آن نیاز داشته باشد. 

حق حبس به چه معناست؟
براساس آنچه که در قانون مدنی ذکر شده، زوجه میتواند تازمانی که زوج، تمام مهریه را به او پرداخت نکند، از انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد، خودداری نماید و نکته ای که باید به آن توجه نمود، آن است که زن از دریافت نفقه محروم نخواهد بود. اما حق حبس برای اینکه احراز شود، نیازمند بوجود آمدن شرایطی است تا حق حبس توسط زوجه اعمال شود.

شرایط اعمال حق حبس توسط زوجه چه میباشد؟
اینکه زوجه قبل از گرفتن مهریه، تمکین خاص نکرده باشد، ینی وظایف زناشویی که به آن مؤظف است را انجام ندهد که منظور، روابط جنسی به هر نحوی میباشد، البته باید به اثبات در دادگاه برسد که یکی از این موارد میتواند دوشیزه نبودن زوجه یا پیامک هایی حاوی الفاظ اتفقات جنسی بین طرفین اشاره نمود. علاوه براین، مهریه ای که در عقد نکاح مشخص شده، نباید مهلتی برای آن تعیین شده باشد که به این نوع مهریه در قانون، مهریه حال ( عندالمطالبه ) گقته میشود که بر اساس آن، زن میتواند پس از عقد نکاح، در هر زمانی که بخواهد مهریه خود را مطالبه کند.

در صورتیکه حق حبس توسط زوجه و در خواست اعسار توسط زوج، اعمال شود آیا اعسار باعث ازبین رفتن حق حبس خواهد شد؟
در صورتی که زوج تقاضای اعسار کند و دادگاه حکم به تقسیط مهریه دهد، براساس رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور، اعسار زوج باعث ازبین رفتن حق حبس نمیشود و بر اساس این رأی، اعمال حکم نسبت به کل مهریه میباشد و براساس آنچه که مورد نظر زوجه بوده باشد، اعمال نمیشود.

چه مواردی باعث می‌شود که حق حبس ازبین برود؟
۱- اگر زن رابطه جنسی با زوج داشته بشد یا دوشیزه (باکره) نباشد و از انجام وظیفه زناشویی خودداری کند (تمکین عام) باعث از بین رفتن حق حبس میشود. ( منظور هرگونه رابطه جنسی که بشود در دادگاه اثبات کرد )

۲- بر اساس رای وحدت رویه دیوان عالی کشور ، مهریه اگر عند الاستطاعه باشد ، باعث ازبین رفتن حق حبس میشود.

منظور از عندالاستطاعه چیست؟
مهریه عندالاستطاعه به این معنا است که زن زمانی میتواند مهریه خود را مطالبه کند که مرد توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد و در صورت عدم توانایی پرداخت مهریه ، زن نمیتواند مرد را ملزم به پرداخت مهریه کند.

دعوای تمکین زن علیه شوهر ، به چه صورت می‌باشد؟
بر اساس نظریه مشورتی ۱۷۰۷/۹۸/۷ دعوای تمکین زن، فاقد اثر قانونی است. به این منظور که زن در صورتی که همسرش به مدت ۶ ماه بیشتر، از دادن نفقه امتنا کند یا خبری از وی نباشد، زوجه میتواند دادخواست طلاق خود را به دلیل عسر و حرج به ددگه تقدیم نماید.

منظور از دعوای عسر و حرج چیست؟
عسر و حرج یعنی اینکه شرایط زندگی به سمتی سوق پیدا کند که زندگی برای فرد، غیر قابل تحمل و با سختی و مشقت فراوان همراه باشد.

شرایط اثبات عسروحرج در دادگاه چه می‌باشد؟
۱- ترک زندگی توسط مرد به مدت ۶ بیشتر
۲- اعتیاد زوج به مواد مخدر یا مشروبات الکلی
۳- وجود انحطاط اخلاقی (مثل ضرب و شتم)
۴- محکومیت زوج به ۵ سال حبس ، بیش از ۵ سال

برای ثبت دادخواست تمکین چه مدارکی نیاز است ؟
اصل مدارک شناسایی زوج (شناسنامه ، کارت ملی ) ، سند ازدواج ، سند منزل یا اجاره نامه آن ( اختیاری )

چرا برای ثبت دادخواست نیاز به سند خانه و یا اجاره نامه است ؟
همانطور که قبلاّ گفته شد ، بر اساس قانون ایران ، مرد باید منزلی و لوازم منزل در شان و منزلت زن تهیه کند. در صورتی که این کار توسط مرد انجام نشود الزامی برای تمکین توسط زوجه نیست . سند و اجاره نامه را هم میتوان در زمان رسیدگی به ددگاه در صورت نیاز ارائه نمود.

به